ალი არის მითოლოგიური წყლის არსება, რომელსაც ადამიანის თავი, მხრები, ხელები და ტანი აქვს, წელს ქვევით კი თევზის კუდი. არსებობს აგრეთვე წყლის კაცები, ისინი ერთად წყლის ხალხს წარმოადგენენ. წყალთევზები არიან მსოფლიოს ყველა ქვეყნის ფოლკლორში, ლიტერატურაში.
სიტყვა mermaid არის ფრანგული წარმოშობისა. mer ნიშნავს ზღვას, ხოლო maid ახალგაზრდა ქალს, გოგოს.
ალები, სირინოზების მსგავსად უმღეროდნენ ხალხსა და ღმერთებს. ხიბლავდნენ მათ და ჭკუას აკარგვინებდნენ, გემიდან აგდებდნენ და ძირავდნენ კიდეც ზოგჯერ გემებს. მათ ავიწყდებოდათ, რომ ადამიანები ვერ სუნთქავენ წლის ქვეშ მათ მსგავსად.პირველი ლეგენდა ქალთვზაზე გაჩნდა სირიაში. ქალღმერთ ატარგატისს, სირიის დედოფლის, სემირამისის დედას, შეუყვარდა უბრალო, მოკვდავი მწყემსი და უნებლიედ მოკლა იგი. მას შერცხვა და ჩახტა ტბაში, რათა თევზად ქცეულიყო. წყლებმა ვერ დამალეს მისი ღვთაებრივი სილამაზე, ამიტომ იგი წელს ზევით ქალად დარჩა, ხოლო წელს ქვემოთ თევზად.
ბერძნული ლეგენდის თანახმად, ალექსანდრე დიდის და სესალონიკე სიკვდილის შემდეგ გადაიქცა ალად. იგი ცხოვრობდა ეგეოსის ზღვაში. როდესაც იგი გემს შეეჯახა, მან ჰკითხა მეზღვაურებს: ალექსანდრე მეფე ცოცხალია? მეზღვაურებმა მიუგეს: ცოცხალია, მეფობს და იპყრობს მსოფლიოს. ალს პასუხი გაუხარდა და გემი მშვიდობიანად გაუშვა. ნებისმიერი სხვა პასუხს მოჰყვებოდა შტორმი, რომელიც ნამდვილად შეიწირავდა გემს და მის მეზღვაურებს.
ზენორის ალი.
ადრე ზღვა ყველაფრის დასაწყისი და დასასრული იყო ზენორის ხალხისთვის. ზღვას მოჰქონდა მათთვის თევზი საჭმელად, თევზი გასაყიდად, მის ტალღებზე კი ისინი გადადიოდნენ ერთი ქალაქიდან მეორეზე. დროს საათებით კი არ ანგარიშობდნენ არამედ ზღვის მიმოქცევით. იყო შტორმებიც, რომლებიც მეთევზეებს იწირავდა.
კარგი დღის დასასრულს, როდესაც ზღვა იყო მშვიდი და ყოველი ნავი თავისი წილი თევზით ბრუნდებოდა ქალაქში, ისინი ადიოდნენ ეკლესიაში და მადლობის ლოცვას აღავლენდნენ, რასაც მოჰყვებოდა გუნდის სიმღერა. ბოლოს ჰიმნის სიმღერის შემდეგ, ყველა თვის სახლში ბრუნდებოდა.
გუნდში გამოირჩეოდა ერთი ლამაზი ყმაწვილი, სახელად მეთიუ ტრეველა, რომელსაც ყველაზე ძლიერი ხმა ჰქონდა. მისი ხმა ისეთი წკრიალა იყო როგორც ზარები. ყოველთვის მეთიუ ასრულებდა ბოლო ჰიმნს.
ერთ ადრეულ საღამოს, როცა ყველა ნავი ნაპირს მისდგომოდა, ხალხი ეკლესიაში შეკრებილიყო, ბინდში რაღაც ამოძრავდა. ტალღები თავისით უხმაურად გაიყო, წლიდან რაღაც არსება ამოვიდა და ჩამოწდა დიდ ქვაზე. ეს იყო ორი არსება, თევზი და ქალი. ქალს ჰგავდა თუმცა თევზის კუდი ჰქონდა. ეს იყო ალი, ლირის, ოკეანის მეფის ერთ-ერთი ქალიშვილი სახელად მორვერენი.
მორვერენი იჯდა ქვაზე და წყალში თავის ანარეკლს უყურებდა. აგროვებდა ნიჟარებს და უსმენდა ქარისა და ტალღების ხმას. ამ ხმაში გამოკრთოდა მეთიუს სიმღერაც.
"რა ნიავს მოაქვს ეს სიმღერა?" გაიკვირვა ალმა. მაგრამ ამ დროს ქარი ჩადგა, და მეთიუს ხმაც მიწყდა. მზე გაქრა და ალი ჩავიდა წყალში ღმრად თავის სახლში.
შემდეგ საღამოს ალი დაბრუნდა, მაგრამ ამჯერად კვაზე კი არ ჩამოჯდა არამედ ნაპირთან ახლოს მიცურდა, რათა უკეთესად გაემო სიმღერა. ის უსმენდა მეთიუს სიმღერას.
"რა ჩიტი მღერის ასე ტკბილად?" მან იკითხა თუმცა დაბნელდა და მხოლოდ ჩრდილებიღა ჩანდა.
მომდევნო დღეს ალი უფრო ადრე მივიდა და ნავებთან გაჩერდა საიდანაც ისმოდა მეთიუს სიმღერა.
"რა სალამური გამოსცემს ასეთ მუსიკას?" მან იკითხა თუმცა პასუხი არავინ გასცა. მას ისე ძლიერ დააინტერესა და ისე უნდოდა გაეგო ყველაფერი ამ ხმაზე რომ უფრო ახლოს მიცურდა საიდანაც ეკლესია და ხალხი ჩანდა. ამ დროს დაიწყო მიმოქცევა და ქალთევზა დაბრუნდა წყალში რათა არ დარჩენილიყო ნაპირზე, როგორც თევზი წყლის გარეშე.
მორვერენმა ჩაყვინთა და მივიდა მამასთან, რომელთანაც იგი ცხოვრობდა. მან მოუყვა თუ რა გაიგონა.
ლირი იყო მოხუცი და როცა მოისმინა ქალიშვილის სიტყვები გააქნია თავი.
"მოსმენა საკმარისია შვილო, ნახვა უკვე მეტისმეტია."
"მე უნდა წავიდე მამა, მუსიკა ისეთი მომაჯადოვებელია".
"არა", უპასუხა მან. "სიმღერა კაცის პირიდან მოდის, ჩვენ კი ზღვის ხალხი არ დავდივართ მიწაზე."
ოკეანის მარგალითისხელა ცრემლი წამოუვიდა ალს. "მე ნამდვილად მოვკვდები ამის სურვილით აქ".
ლირმა ამოიოხრა, მისი ოხვრა ძრავდა წყალში კლდეებს. ალის ტირილი არ გაგონილი რამ იყო და ამ ამბავმა ძლიერ დაამწუხრა მეფე.
"წადი" უთხრა ბოლოს მეფემ. "წადი მაგრამ ფრთხილად იყავი, წაიღე კაბა, როგორსაც მათი ქალები ატარებენ და ყურადღებით იყავი არავინ დაგინახოს. მოქცევაზე დაბრუნდი, ან სულ ვერ დაბრუნდები".
"თავს გავუფრთხილდები მამა" წამოიძახა გახარებულმა ალმა. "არავინ დამცინებს, როგორც ქაშაყს."
ლირმა მისცა მას ლამაზი კაბა, რომელიც მორთული იყო მარგალიტებითა და სხვა ზღვის თვლებით. ბრწყინავი თმა კი ალმა ბადით დაიფარა. ასე გასწია მან კაცთა მიწაზე. ფარფლებით სიარული ძნელი იყო, ასევე შეუჩვეველი იყო კაბას ალი და ძალზედ გაუჭირდა ეკლესიამდე მისვლა. იგი მიცოცავდა და ებღაუჭებოდა ხეებს. როდესაც ეკლესიამდე მიაღწია მან დაინახა მეთიუ, რომელიც ანგელოზივით ლამაზი იყო. გუნდმა ვერ შენიძნა ქალთევზა, რადგან ისინი სიმღერის დროს ან საგალობლების წინგს ჩასჩერებოდნენ ან ცაში იყურებოდნენ. არავის მოუხედავს უკან.
ალი ყოველ საღამოს მიდიოდა და უსმენდა. თვე თვეს მიყყვებოდა, მეთიუ იზრდებოდა და უფრო და უფრო მშვენდებოდა, მისი ხმა ძლიერდებოდა. ალი უცვლელი რჩებოდა, რადგან ქალთევზები არ იცვლებიან. ალი უსმენდა და სანამ ბოლო ნოტს იმღერებდნენ მანამდე მოდიოდა.
ერთხელ სიმღერა ჩვეულებრივზე დიდხანს გაგრძელდა და მორევენმა ვერ შეიკავა თავი და ოხვრა აღმოხდა მეთიუს ტკბილ ხმაზე. მეთიუმ გაიგონა და უკან მოიხედა. ალი ისეთი გატაცებით უსმენდა სიმღერას, ბადე ჩამოვარდნოდა თმიდან. მეთიუ მოხიბლა ქალთევზის სილამაზემ და ერთი დანახვით შეუყვარდა იგი. როცა დაინახა მორვერენმა რომ მეთიუმ ის დაინახა შეეშინდა და გავარდა ეკლესიიდან.
"შეჩერდი"! უყრივა მეთიუმ. "დაიცადე", და გაეკიდა მას.
ეს ყველამ გაიგო და გავიდა ყველა ეკლესიიდან.
ალი წაიქცა და მეთიუმ დაიჭირა ის.
"ვინც არ უნდა იყო, დარჩი, არ წახვიდე". ეხვეწებოდა ბიჭი.
ცრემლები, ნამდვილი ცრემლები, ზღვისავით მლაშე, წამოუვიდა მორევერნს თვალებიდან.
"არ შემიძლია დარჩენა. მე ზღვის არსება ვარ და უნდა დავბრუნდე იქ, სადაც უნდა ვიყო."
მეთიუმ შენიშნა ფარფლი, რომელიც კაბიდან მოუჩანმა ალს, თუმცა ამას მნიშვნელობა არ ჰქონდა მისთვის.
"მაშინ მე წამოვალ შენთან, რადგან შენთანაა ჩემი ადგილი".
მან აიყვანა მორევერნი ხელში, ალმა შემოხვია ხელები კისერზე და ისინი დაეშვნენ ოკეანისკენ. ხალხმა დაინახა ეს ყველაფერი და დაუყვირეს.
"შეჩერდი მეთიუ, ნუ წახვალ"
"არა, მეთიუ არა"-ყვიროდა ბიჭის დედაც.
მეთიუ კი მოჯადოვებული იყო ქალთევზას სიყვარულით და მირბოდა სწრაფად ზღვისკენ.
ზენორის მეთევზეები და ბიჭის დედა დაედევნენ მეთიუს. მეთიუ სწრაფად მირბოდა და ჩამოიტოვა მდევრები. ალიც სწრაფი და ჭკვიანი იყო. მან მოსწყვიტა კაბას მარგალიტები და სხვა ძვირფასი თვლები და დააბნია გზაზე, მეთევზეები დაიხარნენ და კრეფა დაუწყეს თვლებს. ისინი ხარბები იყვნენ როგორც ზოგადად ყველა ადამიანია. მხოლოდ დედამისი მირბოდა ისევ მეთიუსკენ.
ზღვა ღელავდა. ტალღები ისეთი მაღალი იყო რომ მეთიუ ჩაეშვა ზღვაში. დედამისი კი მიწაზე დარჩა.
მას მერე ზენორის ხალხს აღარ უნახავს ალც ალი და არც მეთიუ.
ამბობენ ისინი ლირის სამეფოში ცხოვრობენო, რომელიც ოქროს ქვიშითაა ნაგები, ღრმად მომწვანო-მოლურჯო წყალში.
ზენორის მოსახლეობას ესმოდა მეთოუს ხმა. ის უმღეროდა სასიყვარულო სიმღერებს ალს დღე და ღამე კი იავნანას. მან ისწავლა ბევრი ზღვის სიმღერა. ამ სიმღერით ხვდებოდა მოსახლეობა როდის იყო საიმედო ზღვაში გასვლა და როდის საშიში.
არიან ადამიანები ვინც სიტყვებს არჩევს ტალღების ხმაში. მათ ესმის ქარის ჩურჩული. ეს ის ხალხია ვინც ამბობს რომ მეთიუ კვლავ მღერის, უბრალოდ მოსმენაა საჭირო.
No comments:
Post a Comment